سامانه دریافت حواله تایر سنگین، هنوز سامانه نیست!

با پایان یافتن تایرهای سنگین با ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی سامانه ی وزارت راه، سامانه دریافت حواله تایر که از سال ۱۳۹۷ توسط وزارت صمت آماده شده، تنها مرجع دریافت حواله لاستیک سنگین و خرید با قیمت مصوب است. اما آیا رانندگان به عنوان مخاطبان اصلی این سامانه، از عملکرد آن رضایت دارند؟ در این مقاله در این باره بیشتر خواهیم گفت.

گزارش هایی که کمکی نمی کنند

این روزها که از گوشه و کنار فضای مجازی و از صداوسیمای کشور، اخبار و تصاویر و ویدیوهایی از احتکار تایر در انبارهای کوچک و بزرگ منتشر می شوند و بعضا اطلاعات نادرستی به خورد مخاطب می دهند و به ظاهر برای رانندگان و مصرف کنندگان دلسوزی می کنند، کمتر دیده می شود که کسی راهکاری مفید و عملی برای رفع مشکل ارائه دهد. اما باید برای برطرف کردن یک مشکل، ابتدا آن را به خوبی شناخت. این نوشته قصد ندارد مشکلات بازار تایر را شناسایی و برطرف کند. چرا که مشکلات این بازار یکی و دو تا نیست که بتوان در مجال کوتاه این نوشته، آنها را باز شناساند و برای رفع آنها، راهکار ارائه داد. لذا بنا داریم گوشه ای از این بازار که نام سامانه را یدک می کشد، بررسی و برای بهبودش پیشنهادهایی ارائه دهیم.

رانندگان، کاربران اصلی سامانه

دریافت حواله تایر تصور کنید رانندگان خودروهای سنگین که اغلب در جاده هستند، با گوشی موبایل خود وارد سامانه دریافت حواله تایر شوند تا بطور مثال برای ۴ حلقه لاستیک حواله دریافت کنند. در حالی که با سامانه ای مواجه می شوند که کاربرپسند نیست و کاستی های زیادی دارد. حال این را هم اضافه کنید که تایرهای موجود، اغلب با ارز نیمایی و با قیمت هایی که برای رانندگان شوکه کننده است، در سامانه قرار گرفته اند. در چنین شرایطی رانندگان رغبتی برای دریافت حواله از سامانه نشان نداده و عطایش را به لقایش می بخشند. بنابراین سامانه کارکرد خود را به کلی از دست خواهد داد. از آنجایی که دیگر باید با ارز ۴۲۰۰ تومانی خداحافظی کرد و این موضوع نیز باید به اطلاع رانندگان گرامی رسانده شود، لذا باید به سهم خود تلاش کنیم که حتی الامکان کاستی های سامانه برطرف شود تا رانندگان بتوانند براحتی از آن استفاده کنند و تلاش های وزارت محترم صمت در سامان بخشیدن به بازار تایر، هدر نرود.

با این مقدمه، در ذیل به چند اشکال در این سامانه اشاره می شود و امید است آن وزارت محترم برای رفع آنها اقدام عاجل نماید:

باگ بزرگ سامانه ی دریافت حواله لاستیک سنگین

یکی از مهم ترین رسالت های این سامانه، ایجاد فرصت برابر برای تمام رانندگان به منظور تهیه ی تایر دلخواه خود است. حال اگر بدانید که طبق نظرسنجی های ما اساسا حدود 75 درصد رانندگان به این سامانه ورود نمی کنند و لاستیک سنگین را بصورت آزاد خریداری می کنند، اذعان خواهید کرد که این سامانه مشکل دارد. یکی از دلایل این اتفاق، نبود کالای مطلوب رانندگان در سامانه است. اما این اتفاق چگونه می افتد؟

وقتی وارد سامانه می شوید، سامانه احراز نمی کند که آیا شما صاحب سند هستید یا خیر؟ یعنی هر کسی می تواند وارد سامانه شود و با هر سندی حواله لاستیک سنگین را صادر کند. اشکال این حالت کجاست؟ اینجاست که برخی لاستیک فروش ها که برندهای محبوب و مطرح را توزیع می کنند، با مشخصات خودشان وارد سامانه می شوند و با سند رانندگان و مشتریان خود که از قبل در اختیار داشته اند، اقدام به صدور حواله و خارج کردن اجناس با
کیفیت خود از سامانه می کنند. سپس همان اجناس را بصورت آزاد و با قیمتی بالاتر می فروشند. وزارت محترم صمت باید در اولین اقدام، این باگ را برطرف کند و احراز کند که فرد متقاضی حواله، همان فرد صاحب سند است. یعنی شماره موتور و شماره شاسی باید با کد ملی مطابقت کند.

متاسفانه برخی عوامل فروش، نام شان هرگز در سامانه مشاهده نمی شود. این یعنی تمام بار اجناس خوب این افراد بصورت کنترل شدهو تدریجی وارد سامانه می شود و به یکباره توسط خودشان از سامانه خارج می گردد. سپس همان کالاها بصورت آزاد و با قیمت بالاتر به فروش می رسد.

بروز انواع خطا در سامانه

دریافت حواله تایر سنگین یکی از آزاردهنده ترین کاستی های سامانه، اعلان خطاهای پر تعداد و بعضا بی دلیل است. بطور مثال، حتی زمانی که اطلاعات را درست وارد کرده اید، ممکن است با پیام “خطا در سامانه” مواجه شوید. یا اینکه اگر دکمه ی CapsLock دستگاه شما روشن باشد، سامانه خطایی می دهد که اشاره ای به موضوع ندارد و کاربر با خواندن آن متوجه دلیل بروز خطا نمی شود. این خطاها کم تعداد نیستند و تنها باید توسط تیم پشتیبانی بررسی و رفع شوند.

عدم انعطاف پذیری متناسب با اولویت های رانندگان

رانندگان اغلب در جاده اند و از شهری به شهر دیگر در حال تردد هستند. در این میان اگر راننده ای به دنبال تایر مشخصی باشد، پس از ورود به سامانه و ثبت اطلاعات خودرو، در صورتی که سهمیه دریافت حواله تایر را داشته باشد، باید ابتدا سایز تایر و سپس شهر مورد نظر را انتخاب کند و پس از زدن دکمه ی جستجو، از بین گزینه ها و برندهای متعددی که سامانه به نمایش می گذارد، برند تایر مورد نظر خود را پیدا کند. حال اگر در شهر مورد نظر، کالای مورد نظر موجود نباشد، کاربر دوباره باید شهر دیگری را انتخاب کند و این فرآیند را ادامه دهد تا زمانی که در یکی از شهرها بالاخره کالای مورد نظر یافت شود. واضح است که این فرآیند کاربرپسند نیست و بهتر است امکان فیلتر بر اساس برند در سامانه وجود داشته باشد.

عدم نمایش نام طرح آج

در سامانه تخصیص تایر زمانی که بطور مثال سایز ۳۱۵/۸۰R22.5 را در شهری انتخاب می کنید، تایرها بصورت یک لیست به نمایش در می آیند که در توضیح ویژگی آنها نهایتا عبارت “گل جلو” یا “گل عقب” نوشته شده است. در حالی که این اصلا کافی نیست. به طور مثال تایرهایی با سایز و برند یکسان وجود دارند که اگر چه همگی طرح آج مناسب برای نصب در محور دیفرانسیل (عقب) را دارند، اما با یکدیگر متفاوت هستند و اگر راننده ای به دنبال دریافت حواله ی یک جفت تایر از سامانه، برای جفت کردن با تایر دیگری خارج از سامانه باشد، نمی تواند به درستی انتخاب کند چرا که اطلاعات کافی در اختیار ندارد و در واقع کاربر با چشمانی بسته در حال ثبت حواله است. لذا پیشنهاد می گردد حتما نام طرح آج به مشخصات تایر در سامانه افزوده شود. اگر چه قرار دادن تصویر طرح آج تایر نیز بسیار می تواند مفید باشد تا رانندگان بتوانند انتخاب دقیقی داشته باشند.

عدم نمایش نوع کاربری (شرایط مصرف) تایر و نوع خودروی مناسب

در این زمینه می توان بطور اختصاصی مقاله ی دیگری نوشت، اما با ذکر یک مثال، نوشته را کوتاه می کنیم. بطور مثال، فرض کنید تایرسازی برای سایز۳۱۵/۸۰R22.5  در محور جلوی کامیون و برای همین سایز در اتوبوس درون شهری و همچنین اتوبوس برون شهری، تایرهای مخصوصی در سامانه دریافت حواله تایر دارد. این تایرها از نظر فنی تفاوت زیادی با یکدیگر دارند. بگونه ای که نباید صرفا بر اساس تشابه سایز و محور مناسب نصب در خودرو، آنها را بدون در نظر گرفتن شرایط مناسب کاربری و نوع خودرو انتخاب کرد. لذا باید برای کاربر، شرایط کاربری تایر و همچنین نوع خودروی مناسب معین شود تا بتوان از بروز خطا، دوباره کاری و حتی حادثه جلوگیری کرد. اشکال عدم نمایش کاربری تایر و نوع خودروی مناسب در سامانه، به وجود اشکال در ابتدای فرآیند ورود اطلاعات به سامانه، بر می گردد که خود ناشی از ضعف کارشناسی در حوزه ی تایر است. بطور مثال زمانی که یک شرکت واردکننده، اطلاعات یک تایر مشخص را وارد سامانه می کند، برخی دسته بندی های فنی که باید از هم تفکیک شوند، به اشتباه با یکدیگر تلفیق شده اند. مثلا اینکه دسته بندی های نوع کاربری و نوع خودرو، نباید هنگام ورود اطلاعات اولیه در سامانه، در هم آمیخته شوند. (عکس زیر)

عدم امکان دریافت حواله ۴ حلقه تایر بصورت یکجا

سامانه دریافت حواله تایر یک اشکال عجیب دارد و آن اینست که نمی توان بصورت یک جا، یک حواله ی ۴ حلقه ای ثبت و دریافت کرد. باید ابتدا یک حواله برای ۲ حلقه تایر ثبت کرد و سپس دوباره اطلاعات خودرو را درج و مجددا فرآیند ثبت یک حواله ی دیگر برای ۲ حلقه ی بعدی را انجام داد. اکنون تصور کنید در چنین شرایطی، خطای سامانه هم به سراغ شما بیاید و شما بکلی از سامانه خارج شوید. برای این اشکال پیشنهاد می شود یک گزینه ی ۲ حلقه ای و یک گزینه ی ۴ حلقه ای در معرض انتخاب کاربر قرار گیرد.

عدم نمایش حداقل موجودی فروشندگان

لاستیک تصور کنید راننده ای نیاز به ۴ حلقه تایر دارد. ابتدا حواله ی ۲ حلقه را از موجودی فروشنده ای که تنها ۲ حلقه موجودی دارد، دریافت می کند و سپس برای ثبت حواله ی ۲ حلقه ی بعدی مجددا اطلاعات خودرو، سایز و شهر را وارد می کند. اما آن فروشنده بدلیل اتمام موجودی، دیگر در لیست نمایش داده نمی شود. در این حالت کاربر بشدت با مشکل مواجه می شود و باید خود برای این مشکل راه حلی پیدا کند. پیشنهاد می شود در صورتی که موجودی فروشنده ای از یک تایر مشخص کمتر از ۴ حلقه است، این موضوع برای کاربر نمایش داده شود.

عدم اطلاع کاربر از زمان موجود شدن تایر مد نظر

در سامانه دریافت حواله لاستیک رانندگان ماشین سنگین، مشتریانی نیستند که از کالای خود بی اطلاع باشند. آنها با تحقیق و پرس و جو از همکاران خود، برای خرید کالایی مانند لاستیک، با حساسیت بالایی عمل می کنند. به همین دلیل، اگر بطور مثال در سامانه ی دریافت حواله ی تایر سنگین وزارت صمت، تایر مد نظر خود را پیدا نکنند، به راحتی تن به انتخاب تایرهایی که از کیفیت و ایمنی آنها اطمینان نداشته باشند، نمی دهند. بنابراین سامانه باید امکانی را فراهم کند که رانندگان هنگامی که کالای خود را در سامانه نمی یابند، بتوانند درخواست اطلاع رسانی کنند. یعنی زمانی که کالا در سامانه موجود شد، سامانه به راننده ی متقاضی اطلاع رسانی کند.

مشخص نبودن وضعیت وجود یا عدم وجود تیوب در تایرهای با ساختار تیوب دار

تصور کنید راننده ای به دنبال تایری با ساختار تیوب دار است. بطور مثال سایز ۲۴-۱۲ را در نظر بگیرید. در این سایز، هم تایر با ساختار رادیال تمام سیمی تیوبلس و همچنین با نوع تیوب دار وجود دارد و همینطور تایر با ساختار بایاس که نخی است و نوع آن تیوب دار است. در این حالت، سامانه دریافت حواله تایر، تایرهایی که نوع آنها نیاز به تیوب دارد را با عنوان “تیوب دار” لحاظ می کند و اینطور به کاربر القا می شود که این تایر همراه با تیوب توزیع خواهد شد. اما تایری که قرار است توزیع شود، همراه با تیوب نیست و این محلی برای کشمکش بین خریدار و فروشنده به وجود می آورد.

درج قیمت در سند حواله بدون احتساب ارزش افزوده و هزینه حمل کاربر

زمانی که با وجود همه ی این مسائل و دشواری ها موفق به دریافت حواله لاستیک سنگین می شود، با یک چالش دیگر هم مواجه می گردد. در سند حواله، مبلغ تایر بدون احتساب ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده و همچنین ۲ درصد هزینه ی حمل درج شده است. اگر چه کمی پایین تر از جدول مربوط به مشخصات تایر و مبلغ آن، این نکته قید شده که این دو موضوع باید به مبلغ تایر افزوده شوند. اما رانندگان به این موضوع چندان توجهی نشان نمی دهند و هنگام تسویه حساب، ممکن است با فروشنده با مشکل مواجه شوند. باید قیمت نهایی با احتساب همه ی عوامل موثر در سند حواله تایر ثبت گردد.

ناخوانا بودن اعداد در سند حواله تایر

در سند حواله تایر، اعداد و نوشته ها بسیار ریز نوشته شده اند که این برای رانندگان آزاردهنده است. در مواردی مانند شماره رزرو حواله نیز، بدلیل انتخاب فونت و قلم نامناسب، نوشته چندان خوانا نیست. این موضوع گاهی منجر به بازگشت راننده از فروشگاه توزیع لاستیک شده و یا حداقل سرعت ثبت حواله را برای فروشندگان زیاد می کند که خود باعث معطل شدن و اتلاف وقت رانندگان می گردد. بهتر است ساختار سند و انتخاب فونت و قلم نوشته ها بهبود یابد. سامانه دریافت حواله تایر می تواند سامانه شود اگر…

در پایان امیدواریم بتوان با رفع این کاستی ها، سامانه ای بسامان برای رانندگان زحمتکش کشور ایجاد کرد تا این عزیزان دغدغه ای در زمینه ی تامین تایر مد نظر با نرخ مصوب نداشته باشند و انشالله از انتشار اخبار نادرست علیه صنف فروشندگان تایر جلوگیری گردد. با این حال، رانندگان سراسر کشور می توانند با ارائه ی اسناد خود به پشتیبانان حامی تایر، به آسانی و بدون زحمت و به کمک حامی تایر، حواله ی تایر دلخواه خود را دریافت کنند.

این مقاله در صفحه ی اول روزنامه دنیای خودرو مورخ چهارشنبه هشتم بهمن هزار و سیصد و نود و نه به عنوان تیتر دو و شرح آن در صفحه سیزده چاپ شده است. باتشکر از جناب آقای علیرضا کافی، عضو محترم تیم تحریریه ی روزنامه ی معتبر دنیای خودرو که در چاپ بخش هایی از این مقاله در این روزنامه، ما را یاری کردند.

همچنین بخشی از این مقاله در ماهنامه صنعت حمل و نقل شماره ۳۸۱ در اسفند ماه ۹۹ به لطف زحمات سرکار خانم زرقانی چاپ شده است.

مقاله ی کامل نیز در ماهنامه معتبر ترابران شماره ۱۸۵ در اردیبهشت ۱۴۰۰ به لطف زحمات جناب آقای سلیانی منتشر شده است. از تمامی عزیزان سپاسگزاریم.

سیدحامد محمدی / مدیر فروشگاه