همه چیز درباره تاریخ تولید و شماره سریال لاستیک

تایرها بر اساس الزامات استاندارد ساخته می شوند و همگی باید یک ساختار مشخص و تعریف شده در استاندارد را رعایت کنند. در رابطه با تاریخ تولید تایر یا همان سال ساخت لاستیک، استانداردی متعلق به DOT (وزارت حمل و نقل ایالات متحده) به کار می رود. این استاندارد الزامی است و تمام تایرسازان دنیا موظف به رعایت آن هستند.

DOT هر ساله برای کارخانه های جدید التاسیس تایرسازی در دنیا، یک کد شناسه تعریف می کند که این کد به همراه کد مربوط به شناسایی محصول، روی دیواره ی تایر و پس از عبارت DOT در هر دو سمت دیواره های تایرها حک می شوند.

چگونه تاریخ تولید لاستیک را پیدا کنیم؟

تمام لاستیک ها در قسمت دیواره خود دارای نوشته ها و نشانه هایی هستند که هر کدام معنی خود را دارند. برای پیدا کردن تاریخ تولید تایر یا به قول مصرف کنندگان سال ساخت لاستیک، به دنبال عبارت DOT روی دیواره تایر بگردید. وقتی این عبارت را یافتید، چند عبارت جلوتر به سمت راست، یک عدد ۴ رقمی نوشته شده که دو رقم سمت چپ آن، هفته تولیدی و دو رقم سمت راست، سال میلادی تولید لاستیک را نشان می دهد. در زیر یک تصویر نمونه برای بیان بهتر مطلب منتشر شده است.

بطور مثال، تایر داخل تصویر تولید هفته ی ۱۶ در سال میلادی ۲۰۲۱ است. باید این نکته را هم بدانید که تاریخ تولید فقط در یک سمت تایر یعنی فقط در یک دیواره ی لاستیک حک می شود. بنابراین اگر در یک سمت، اعداد ۴ رقمی را در ادامه ی عبارت DOT پیدا نکردید، تایر را برگردانید و سمت دیگر آن را جستجو کنید. این را هم در نظر داشته باشید که سایر عبارات DOT معنایی برای مصرف کننده عادی ندارد.

توجه کنید که پیدا کردن تاریخ تولید تایر را حتما پیش از تعویض و نصب لاستیک انجام دهید. چرا که ممکن است اوپراتور هنگام جا انداختن لاستیک روی رینگ، دیواره ی دارای تاریخ تولید را سمت داخل خودرو نصب کند که در این صورت، پیدا کردن تاریخ تولید بسیار سخت می شود. البته همینجا به تمام اوپراتورهای تعویض لاستیک اعلام می کنیم که لطفا هنگام جا انداختن لاستیک روی رینگ، همیشه تاریخ تولید را سمت بیرون خودرو قرار دهید.

سال ساخت و تاریخ تولید لاستیک جی تی

در رابطه با تاریخ تولید لاستیک جی تی، مانند بندهای بالا می توان عمل کرد. اما در سریال تولید تایرهای جی تی یک راه برای تشخیص سریع سال ساخت لاستیک قرار داده شده که عبارت است از رقم اول سمت چپ سریال. باید بدانید که سریال تایر سواری جی تی، در قسمت طوقه آن (بید تایر که روی رینگ قرار می گیرد) بصورت یک بارکد سفید رنگ در محدوده یا از طوقه ی تایر که نمایان است و توسط نوارپیچ پوشانده نشده است، قرار دارد. برای اینکه خیلی سریع، سال ساخت تایر جی تی را بفهمید باید به اولین رقم از سمت چپ شماره سریال دقت کنید. اگر رقم اول از سمت چپ سریال تایر جی تی، 1 باشد یعنی سال ساخت لاستیک 2021 میلادی است و اگر 2 باشد یعنی سال ساخت لاستیک 2022 است و بهمین ترتیب برای سال 2023 میلادی، باید عدد 3 را در رقم اول از سمت چپ سریال، مشاهده کنیم.

توجه داشته باشید که فقط همین یک رقم اول از سمت چپ سریال، برای ما مفهوم دارد و بقیه ی ارقام برای ما بی معنی بوده و صرفا استفاده ی درون کارخانه ای دارند. لذا به بقیه ی رقم ها توجه نکنید.

نکات و شبهاتی در مورد تاریخ تولید لاستیک که باید بدانید:

تاریخ انقضای لاستیک!

در خیلی از موارد گفته می شود که تاریخ درج شده روی دیواره ی لاستیک، تاریخ انقضای آن است! در حالی که اساسا تایر چیزی به نام تاریخ انقضا ندارد. تمام تایرسازان دنیا موظف هستند تا تاریخ تولید را بصورت هفته و سال، روی دیواره ی تایر خود حک کنند.

عمر مفید تایرها ۵ سال است!

این هم از طنزهای صنف لاستیک فروشی است. اگر تایر خارجی زیر خودروی خود دارید، شاید با نگاهی به تاریخ تولید آن دریابید که بیش از ۵ سال در حال مصرف است و هنوز هم عمر مفید قابل توجهی دارد. اما اول از همه باید بدانید که بر اساس مقررات وزارت صمت و سازمان حمایت، تمام واردکنندگان لاستیک موظف به ارائه ی ۵ سال خدمات پس از فروش به تمام مشتریان خود هستند.

بنابراین مدت خدمات پس از فروش یا وارانتی لاستیک های خارجی (که در کشور ما به اشتباه، گارانتی گفته می شود)، ۵ سال است که این مدت، ارتباطی به کیفیت تایر یا نام برند آن ندارد و باید محصول خریداری شده ی مشتریان ایرانی، تحت پوشش خدمات لاستیک وارد شده توسط شرکت واردکننده باشد. لذا به معنی مدت زمان کارکرد یا عمر مفید تایر نیست. یک تایر می تواند ۸ سال کار کند، اما فقط ۵ سال تحت پوشش خدمات خواهد بود.

تایرها تولید سال ۲۰۱۶ هستند! چرا؟

خب این هم از موارد جالب مربوط به موضوع تاریخ ساخت تایرهاست. روی دیواره تایرها یک نشان همراه با عدد ۲۰۱۶ حک می‌شود که یک استاندارد اجباری برزیلی بنام اینمترو است که تاریخ آخرین ویرایش آن به سال ۲۰۱۶ میلادی باز می گردد و عدد ۲۰۱۶ در کنار نشان این استاندارد حک می‌شود. بنابراین هیچ ارتباطی به تاریخ تولید تایر ندارد. در عکس زیر، نمونه ی تایری را مشاهده می کنید که DOT و لوگوی استاندارد اینمترو در کنار هم وجود دارند.

سال ساخت لاستیک ها دستکاری می شوند!

این گزاره مربوط به تایرهای سواری مورد استفاده ی روزمره ی ما نیست. در گذشته افراد اندکی وجود داشتند که به روش های بسیار سخت و زمان بری، تاریخ تولید برخی لاستیک های خارجی یا تایرهای نخی ایرانی را به منظور فروش در بازار، تغییر می دادند. این امر امروزه تقریبا منسوخ است. بنابراین از این نظر اصلا جایی برای نگرانی وجود ندارد و نباید به این قصه ها گوش داد.

اگر چه دستگاه های لیزری بسیار جدیدی در شبکه های اجتماعی دیده می شوند که می توانند روی دیواره ی تایر، نوشته هایی را بصورت داغ شده و تمیز درج کنند. اما اگر به تصویر بالا نگاه کنید، خواهید دید که تاریخ تولید تایر بسیار برجسته است. برجستگی تاریخ تولید درج شده ی تایرسازان روی دیواره ی تایر تقریبا ۲ میلیمتر است که در قالب پخت تایر طراحی می شود و کار یک فرد یا یک ابزار نیست. هیچ دستگاه لیزری نمی تواند نوشته ی برجسته تا این اندازه ایجاد کند. این دستگاه ها عمدتا یک لایه ی بسیار نازک را از روی دیواره ی تایر بر می دارند. بنابراین با اینکه این دستگاه ها هنوز در ایران وجود ندارند، اما با این حال می توان تفاوت نتیجه ی عملکرد آنها را خیلی راحت دریافت. بنابراین باز هم جای نگرانی نیست.

تایر را باید حتما تاریخ روز خریداری کرد!

بله، اگر مقدور و مقرون به صرفه بود، چرا که نه؟! اما عجله نکنید. این همه ی ماجرا نیست.

خب در رابطه با تایرهای ایرانی، خریدن لاستیک با تاریخ روز امری عادی است اما این موضوع اساسا در رابطه با تایرهای خارجی معنی دار نیست. چرا که از زمان ثبت سفارش توسط شرکت واردکننده ی ایرانی برای واردات تایر خارجی، تا زمان ورود محصول به کشور ما، در خوشبینانه ترین حالت بطور معمول حداقل ۳ تا ۴ ماه زمان لازم است. بنابراین با توجه به شرایط و فرآیندهای الزامی واردات، معمولا بالاترین تاریخ تولید لاستیک های خارجی در کشور ما، از امروز مربوط به ۳ تا ۴ ماه قبل است.

جدای از اینها باید این را بدانید که تایر قطعه ای بسیار پیچیده، مقاوم، سر سخت، منعطف و در عین حال با قدرت ماندگاری بالا است. احتمالا پیش از این درباره ی معضل ضایعات لاستیک های کهنه و چالش های مربوط به بازیافت آنها شنیدید. بله، این قطعه می تواند هزاران سال در طبیعت بدون تغییر زیادی باقی بماند و تجزیه نشود.

اما پیش از آن باید بدانید که بطور معمول، تایرهای خارجی برندهای بسیار معتبر دنیا (۱۰ برند اول) مشروط به نگهداری اصولی تا ۶ سال بعد از تاریخ تولید، می توانند زیر خودرو نصب شوند و مورد مصرف قرار بگیرند و کیفیت مطلوبی را برای سرنشینان رقم بزنند. یعنی اگر شما یک تایر نوی خارجی با کیفیت را با تاریخ تولید ۶ سال قبل تهیه و در خودروی خود نصب کنید، می توانید با خیالی آسوده، سال ها رانندگی کنید و لذت ببرید. تفاوت عملکرد تایر فوق با تایر همان برند با تاریخ تولید روز، شاید کمتر از ۲٪ باشد. لذا جای نگرانی نیست که تاریخ تولید تایر خریداری شده تان به روز نباشد.

در رابطه با تایرهای جی تی و پرایم ول باید بگوییم طبق اظهار کارخانه و شرکت واردکننده این دو برند با کیفیت، این تایرها می توانند تا ۴ سال پس از تولید، مورد مصرف قرار بگیرند. یعنی اگر در ابتدای سال 2023 میلادی، تایرهای تولید سال 2019 این دو برند را نصب کنید، می توانید با خیال آسوده رانندگی کنید.

در رابطه با تایرهای ایرانی، باید بدانیم که اساسا هر کدام مدت وارانتی خاص خود را دارند و هنوز هیچکدام بصورت رسمی یا غیر رسمی اعلام نکرده اند که تا چه مدت گذشت از تاریخ تولید تایر، شامل حالت قابل مصرف عادی خواهد بود. اما با توجه به شناخت و تجربه از کیفیت مواد اولیه و تکنولوژی تولید لاستیک های ایرانی، باید گفت آنها حداقل تا دو سال بعد از تاریخ تولید، قابل نصب و استفاده هستند

لاستیک تاریخ گذشته چیه؟

خب، با توجه به توضیحاتی که تا اینجا خواندید، اگر سال ساخت لاستیکی بیش از موارد ذکر شده ی بالا باشد، باید درباره ی آن کمی بیشتر احتیاط کرد. البته این به معنی غیر قابل استفاده بودن تایر نیست. چرا که باید بدانیم تایرها منقضی نمی شوند. بلکه نهایتا از کیفیت عملکرد آنها طبق شرایط خاصی، کاسته خواهد شد.

اما حسن اینکه تایر تاریخ پایین خریداری کنید در این است به شرط نگهداری مناسب، قیمت پایینی دارند در حالیکه از نظر عملکرد، تفاوت محسوسی بین آنها و عملکرد یک تایر تولید شده ی تاریخ روز فهمیده نمی شود.